سابقه قالی باقی دربیرجند

سابقه قالی باقی دربیرجند

1- ازمناطق معروف قالی بافی این شهر كویری كه درجنوب خراسان واقع شده است می توان از روستاهای درخش ، مود، گسگ، سربیشه، بهلگرد، نوغاب، دستگرد، هندوالان وبیشتر روستاهای منطقه قائنات نام برد. سابقه قالی بافی این منطقه آن طور كه از كتاب جغرافی دانان قدیم مانند مقدسی و ابن حوقل بر می آید به هزار سال قبل و شاید بیشتر برسد. 

ابواسحاق ابراهیم اصطخدی نیز در كتاب معروف مسالك و ممالك به رواج كرباس و پلاس و سایر بافته ها اشاراتی دارد. شهرستان قاین نیز كه تا چندی قبل جزو یكی از بخش های شهر بیرجند به شمار می آمد نیز یكی از مناطق قدیمی قالی بافی جنوب خراسان است. قالی های این منطقه با قدمت دویست ساله زینت بخش آستان مقدس رضوی، موزه ها و نزد مجموعه داران فرش است. سرپرستی  سایكس كه حدود 100 سال قبل از قاینات دیدن كرده در كتاب ‹‹هشت سال در ایران›› درباره قالی قاینات  می نویسد: نقش های قالی های قائن اكثر  گل و بوته است كه در كرمان نیز مرسوم است.

2- تاریخ قالیچه بافی در منطقه بیرجند به سالهای بسیار دور باز می گردد اگرچه دركتب تاریخی به این امر اشاره گردیده اما مطابق تحقیقات و با توجه به بررسی های انجام شده  می توان برای قالی بیرجند سابقه ای در حدود 200 سال قائل شد. آنچه كه بیش از پیش موجب توجه هر پژوهنده ای می گرددتعداد نسبتاًفراوان اساتید و افرادی است كه به نوعی در عرصه قالی های نفیس  و مشهور منطقه از 200 سال قبل تا به امروز سهیم بوده اند.

قالی های بافته شده در كارگاه های شهر بیرجند در بین سالهای 1317-1313شمسی در اوج شهرت خود بوده و از لحاظ زیبایی ترنج، نقوش زمینه ، ظرافت و رنگ آمیز در تمام بازارهای اروپایی به ویژه در آلمان غربی از اعتبار و شهرت زیادی برخوردار بوده است.در میان فرش های كاخ گلستان یك قطعه فرش نفیس در اندازه 42/5×80/10متر دیده می شود كه تارو پود از نخ پنبه و پرهای آن از پشم است. این فرش از سال 1365 هجری قمری در بیرجند بافته شده و شعر زیر روی آن بافته شده است: 

فرش از نظر سبك محلی

فرش شهری: یعنی فرشی كه درشهرها بافته می شودفرش شهری باف كه بوسیله بافنده شهر نشین بافته می شود ظریف است ورج شمار آن بالاست ودارای نقشه وطرح ویژه ای است بافت فرش درشهرها بیشتر درزمان صفویان با دایر كردن كارگاه های بزرگ قالی بافی دراصفهان وتبریز گسترش یافت. 

فرش روستایی: فرشی است كه بصورت ساده وابتدایی درروستاها می بافند . فرش روستایی اكثر بدون نقشه بافته می شود. قطع این فرش ها كوچك وبصورت ذرع ونیم ، پشتی ، كناره وخرك است . فرش های روستایی زمانی از نظر طرح وتركیب ویژگی هایی داشت ولی اینكه تحت تأثیر تولید بازاری، یكنواخت شده است ودرخطر نابودی قرار گرفته است .

قالیچه های معروف ایران

1- قالیچه بلوچی( بلوچ نشین خراسان) 

2- قالیچه قشقایی( بانام قالیچه ترك شیراز یا مكه شیرازی)

3- قالیچه بختیاری( بانام قالیچه بختیاری)

4- قالیچه افشار ( بانام افشار نشین كرمان)

5- قالیچه بخارایی( باطرح تركمن آفال درتركمن صحرا)

6- قالیچه تیموری( تیمور نشین خراسان)

واژه قالی

درنوشته های بازمانده از زبان پهلوی برای قالی نفیس واژه ‹‹ بپ›› یا ‹‹ بوپ›› وبرای فرش (ونمد) واژه ‹‹نمت›› وبرای فرش ، جامه وبستر واژه ‹‹ویسترگ›› آمده است كه واژه اخیر از ‹‹ ویسترتن›› به معنی گستردن می آید !(فرهنگ زبان پهلوی)

كهن ترین نقش قالی

كهنترین نمونه نقش قالی را  دانشمندان آشورشناس در نقش های برجسته ‹‹كاخ نینوا›› یافته اند كه گل و حاشیه آن تقلیدی از گلدوزی های بابل به نظر می رسد. تاریخ این نقش ها را قرن هفتم پیش از میلاد می دانند. بهترین نمونه این نقش متعلق به خورس آباد در موزه ‹‹لوور››           نگهداری می شود. 

نوع فایل:word

سایز:53.2 KB 

تعداد صفحه:31